دانشگاه علوم پزشکی قم

دانشگاه علوم پزشکی قم به‌عنوان نهاد علمی، آموزشی و حاکمیتی در حوزه سلامت، یکی از ارکان اصلی توسعه علمی، پژوهشی و خدمات بهداشتی درمانی در استان قم به شمار می‌آید. این دانشگاه، با مأموریت تربیت نیروی انسانی متخصص، ارتقای سطح سلامت جامعه، توسعه فعالیت‌های پژوهشی و تأمین زیرساخت‌های درمانی و بهداشتی استان، جایگاهی تعیین‌کننده در پیشبرد اهداف ملی نظام سلامت دارد.

به‌عنوان یکی از دانشگاه‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی قم مجموعه‌ای از دانشکده‌های تخصصی، مراکز آموزشی–درمانی، واحدهای پژوهشی و شبکه بهداشت استان را زیر پوشش دارد و نقشی چندبعدی در حوزه‌های آموزش، خدمت و پژوهش ایفا می‌کند. این دانشگاه با بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی، ساختارهای بالینی و ارتباط مؤثر با نهادهای علمی و دینی قم، بستری پویا برای توسعه علوم پزشکی و رشد فناوری‌های سلامت فراهم کرده است.

تاریخچه تأسیس و روند توسعه

ریشه‌های شکل‌گیری دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قم به سال ۱۳۷۵ بازمی‌گردد؛ زمانی که با تصویب ساختار جدید استان قم، شبکه بهداشت و درمان این منطقه که پیش‌تر زیرمجموعه دانشگاه علوم پزشکی تهران بود، ارتقا یافت و به «دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قم» تبدیل شد. این نقطه، آغاز رسمی فعالیت دانشگاهی در حوزه علوم پزشکی در این استان بود.

آغاز فعالیت آموزشی، با پذیرش دانشجویان رشته پرستاری در سال ۱۳۷۶ شکل گرفت؛ رویدادی که مسیر توسعه علمی دانشگاه را پایه‌گذاری کرد. در ادامه، با نیاز روزافزون استان قم به تربیت نیروی انسانی متخصص، دانشکده‌های بهداشت و سپس پزشکی ایجاد شد و به‌تدریج رشته‌های جدیدی به ساختار آموزشی افزوده شد.

در میانه دهه ۱۳۸۰، این مجموعه آموزشی به دلیل گسترش فعالیت‌ها و افزایش مسئولیت‌های بالینی و پژوهشی، به‌طور رسمی به سطح دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قم ارتقا یافت. این تحول ساختاری، امکان توسعه گسترده‌تر دانشکده‌ها، مراکز تحقیقاتی، بیمارستان‌های آموزشی و شبکه بهداشت استان را فراهم کرد و دانشگاه را در مسیر تبدیل شدن به یکی از محورهای اصلی نظام سلامت کشور قرار داد.

امروز دانشگاه علوم پزشکی قم به‌عنوان دانشگاه مادر حوزه سلامت استان، نقش محوری در تربیت پزشکان، پرستاران و سایر متخصصان علوم پزشکی بر عهده دارد و در کنار آن با نظارت بر شبکه بهداشت و مراکز درمانی استان، مأموریت‌های اجرایی گسترده‌ای را به‌صورت یکپارچه دنبال می‌کند.

ساختار علمی و دانشکده‌ها

ساختار علمی دانشگاه علوم پزشکی قم شامل مجموعه‌ای از دانشکده‌های تخصصی است که هرکدام به‌صورت مستقل، در تربیت نیروی انسانی و تولید دانش در حوزه‌های مربوط فعالیت می‌کنند. این دانشکده‌ها ستون‌های آموزشی دانشگاه را تشکیل می‌دهند و نقش مهمی در گسترش علوم پزشکی در استان دارند.

دانشکده پزشکی

دانشکده پزشکی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین واحدهای دانشگاه علوم پزشکی قم، مسئول تربیت پزشکان عمومی و متخصص است و زیرساخت‌های آموزشی و بالینی گسترده‌ای را برای آموزش علوم پایه و علوم بالینی فراهم کرده است. این دانشکده با بهره‌گیری از بیمارستان‌های آموزشی و متخصصان حوزه بالینی، بخش قابل توجهی از نیاز درمانی و آموزشی استان را تأمین می‌کند.

دانشکده دندان‌پزشکی

دانشکده دندان‌پزشکی این دانشگاه در راستای تربیت دندان‌پزشکان متخصص و ارتقای خدمات دندان‌پزشکی استان فعالیت می‌کند. این دانشکده با کلینیک‌های آموزشی خود، علاوه‌بر آموزش دانشجویان، خدمات درمانی به مردم ارائه می‌دهد.

دانشکده پرستاری و مامایی

این دانشکده با هدف تربیت پرستاران، ماماها و تیم‌های مراقبتی متخصص، یکی از واحدهای کلیدی دانشگاه محسوب می‌شود. نقش اصلی آن تأمین نیروی انسانی موردنیاز بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و شبکه بهداشت استان است.

دانشکده بهداشت

دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قم، مسئولیت توسعه آموزش و پژوهش در حوزه‌های بهداشت محیط، بهداشت عمومی، سلامت جامعه و مدیریت خدمات بهداشتی را بر عهده دارد و نقش مهمی در ارتقای شاخص‌های بهداشت استان ایفا می‌کند.

دانشکده پیراپزشکی

این دانشکده با ارائه رشته‌های تخصصی در حوزه علوم آزمایشگاهی، تصویربرداری پزشکی و سایر حوزه‌های تشخیصی، نیروی انسانی موردنیاز شبکه تشخیصی استان را تربیت می‌کند.

دانشکده طب سنتی

دانشکده طب سنتی با محوریت پژوهش و آموزش در حوزه طب ایرانی، از ویژگی‌های متمایز دانشگاه علوم پزشکی قم است. این دانشکده در توسعه پژوهش‌های مرتبط با طب ایرانی و ارتقای خدمات مبتنی بر آموزه‌های طب سنتی نقش فعالی دارد.

سایر دانشکده‌های تکمیلی

در برخی منابع به دانشکده‌هایی مانند «سلامت و دین» یا گرایش‌های مرتبط با پیوند سلامت و مباحث دینی اشاره شده است که متناسب با هویت فرهنگی شهر قم، ظرفیت‌های نوپدیدی در این دانشگاه به وجود آورده‌اند.

مراکز آموزشی و درمانی

شبکه مراکز آموزشی–درمانی «دانشگاه علوم پزشکی قم» از جمله زیرساخت‌های اساسی این دانشگاه در ارائه خدمات سلامت و آموزش بالینی است. این مراکز در قالب بیمارستان‌های تخصصی و فوق‌تخصصی فعالیت می‌کنند و علاوه‌بر ارائه خدمات درمانی به مردم، محیط آموزشی مهمی برای دانشجویان پزشکی و پیراپزشکی فراهم می‌آورند.

از جمله مراکز شاخص این شبکه می‌توان به بیمارستان‌ها و مراکز آموزشی–درمانی زیر اشاره کرد:

• مرکز آموزشی–درمانی کامکار – عرب‌نیا

• بیمارستان نکویی

• مرکز آموزشی–درمانی حضرت زهرا (س)

• بیمارستان حضرت معصومه (س)

• مرکز آموزشی–درمانی شهید بهشتی

• بیمارستان ایزدی

این مراکز، محور اصلی ارائه خدمات تخصصی و فوق‌تخصصی در استان قم هستند و نقش اساسی در آموزش دانشجویان علوم پزشکی دارند. هر یک از این مراکز در حوزه‌های تخصصی متفاوتی فعالیت می‌کند و به‌عنوان بخش‌های کلیدی چرخه «آموزش، پژوهش و خدمت» دانشگاه عمل می‌کنند.

شبکه بهداشت و خدمات سلامت استان قم

یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های دانشگاه علوم پزشکی قم، مدیریت شبکه بهداشت استان است. این شبکه، مجموعه‌ای از واحدهای بهداشتی در سطح شهرستان‌ها و مناطق شهری و روستایی است که مأموریت ارائه خدمات پایه سلامت، پیشگیری از بیماری‌ها، پایش سلامت جمعیت و ارتقای آگاهی عمومی را برعهده دارند.

شبکه بهداشت استان قم شامل مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی، پایگاه‌های سلامت، خانه‌های بهداشت و واحدهای تخصصی بهداشت محیط، بهداشت حرفه‌ای، بهداشت خانواده، بیماری‌ها و خدمات اجتماعی است. این شبکه، نقش بنیادی در کنترل بیماری‌های واگیر و غیرواگیر، بهبود شاخص‌های بهداشت جامعه و افزایش دسترسی عادلانه به خدمات سلامت دارد.

دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قم با هدایت این شبکه گسترده، به‌عنوان مرجع اصلی سیاست‌گذاری سلامت در استان عمل می‌کند و از طریق برنامه‌ریزی و نظارت مستمر، کیفیت خدمات بهداشتی را تضمین می‌نماید.

پژوهش و مراکز تحقیقاتی

ساختار پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی قم از طریق معاونت تحقیقات و فناوری، مجموعه‌ای از مراکز پژوهشی و کمیته‌های تحقیقاتی را پشتیبانی می‌کند. این ساختار، محرک اصلی توسعه علمی و رشد تولید دانش در حوزه‌های مرتبط با سلامت است.

مراکز تحقیقات شاخص دانشگاه

در میان مراکز تحقیقاتی دانشگاه، برخی از مهم‌ترین واحدهای پژوهشی عبارت‌اند از:

• مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی: فعال در حوزه مطالعات مولکولی، زیست‌فناوری پزشکی و بیماری‌های ژنتیکی.

• مرکز تحقیقات سلامت و دین: از مراکز منحصربه‌فرد کشور که به بررسی پیوند میان سلامت، معنویت، رفتارهای دینی و شاخص‌های روان‌اجتماعی می‌پردازد.

• مرکز تحقیقات آلاینده‌های محیطی: متخصص در بررسی اثرات آلاینده‌های محیطی بر سلامت انسان و محیط زیست.

• مرکز تحقیقات بیماری‌های غیرواگیر: فعال در پژوهش‌های مرتبط با بیماری‌های شایع در جامعه و طراحی مداخلات ارتقای سلامت.

در کنار این مراکز، نشریات علمی وابسته به دانشگاه نیز در حوزه‌های سلامت، اخلاق پزشکی، سلامت و معنویت و سایر زمینه‌های علوم پزشکی منتشر می‌شوند و جایگاه پژوهشی دانشگاه را تقویت می‌کنند.

جایگاه دانشگاه علوم پزشکی قم در اکوسیستم سلامت و نوآوری

دانشگاه علوم پزشکی قم به‌عنوان تنها دانشگاه علوم پزشکی استان، نقش مرکز ثقل نظام سلامت قم را بر عهده دارد. این دانشگاه علاوه بر تربیت نیروی انسانی متخصص، مسئولیت ارائه خدمات درمانی، توسعه برنامه‌های بهداشتی و اجرای سیاست‌های سلامت را بر عهده دارد.

هم‌جواری با حوزه‌های علمیه و مراکز فکری-دینی قم، ظرفیت جدیدی در تولید دانش میان‌رشته‌ای در حوزه‌های اخلاق پزشکی، سلامت و معنویت و ارتباط دین و سلامت ایجاد کرده است. این ویژگی هویتی، دانشگاه علوم پزشکی قم را از بسیاری از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور متمایز می‌کند.

همکاری دانشگاه با شرکت‌های دانش‌بنیان، مراکز تحقیقاتی، نهادهای حمایتی و صندوق پژوهش و فناوری زنجان، امکان توسعه فناوری‌های نوین سلامت و تجاری‌سازی دانش پزشکی را فراهم ساخته است. دانشگاه با حضور در شبکه ملی نوآوری و فناوری سلامت و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های آموزشی و پژوهشی خود، نقش مؤثری در ارتقای سطح سلامت جامعه و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان ایفا می‌کند.

راه‌های ارتباطی

نشانی ستاد دانشگاه:
قم، خیابان شهید لواسانی (ساحلی)، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قم

شماره تماس:
۰۲۵۳۱۰۷۱۱۰۰
۰۲۵۳۱۰۷۱۱۱۱

وب‌سایت رسمی:
muq.ac.ir

این مجموعه مسیرهای رسمی ارتباطی با دانشگاه است و بستر دریافت خدمات اطلاع‌رسانی، ارتباط با دانشجویان، پژوهشگران و مراجعان را فراهم می‌کند.

دانشگاه علوم پزشکی قم به‌عنوان سهامدار صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی استان زنجان، نقشی برجسته در توسعه علمی، آموزشی و سلامت استان قم دارد. این دانشگاه با تلفیق آموزش علوم پزشکی، خدمات درمانی گسترده و فعالیت‌های پژوهشی تخصصی، بستری پویا برای رشد و توسعه فناوری‌های سلامت فراهم کرده است.

همکاری پایدار میان صندوق و دانشگاه علوم پزشکی قم، زمینه‌ساز شکل‌گیری پروژه‌های نوآورانه، توسعه پژوهش‌های کاربردی و ارتقای زیرساخت‌های سلامت در استان‌های قم و زنجان خواهد بود.